Πληθυσμιακή αγωνία για ψίχουλα
H φιλοσοφία λιμοκτονεί από κεκτημένα συμφέροντα και ξύλινες γλώσσες
· I strongly believe that the value of public philosophy is not just to reflect back to us what we already believe, but to stimulate us to think for ourselves, and to open up new ways of perceiving the world. Martha C Nussbaum
Η Φιλοσοφία ακόμα απουσιάζει από τη ζωή μας.
Χωρίς τη παρουσία της το μέλλον μας
φαίνεται να είναι χειρότερο και με πιο πολλά προβλήματα. Ποτέ δεν ήμουν τόσο απογοητευμένος και
έκπληκτος συνάμα με τη πορεία της ανθρωπότητας και της επιστήμης ταυτόχρονα.
Φαίνεται απίθανο η χρήση ορυκτών καυσίμων να
σταματήσει όσο χρειάζεται ή αν αυτά που προτείνονται θα βελτιώσουν τις
προσπάθειες μας ελέγχου των δυνάμεων της καταστροφής της ανθρωπότητας. Τα
ερωτήματα λοιπόν που μπαίνουν είναι αμείλικτα με το κυριότερο να είναι πώς θα
φρενάρουμε το συνεχιζόμενο κύκλο της καταστροφής με τη πυρηνική να παραμονεύει
και να απειλεί με ακαριαίο αφανισμό την ανθρωπότητα. Ούτε γνωρίζουμε εάν θα
μπορέσουμε να επιβραδύνουμε την κλιματική καταστροφή. Προσπαθούμε να προλάβουμε
πολλά πράγματα αλλά τι να καταφέρουμε όταν ο κόσμος έχει σαν πρώτη μέριμνα
του την επιβίωση του οπότε μοιραία όλα
τα θέματα που τον απασχολούσαν μέχρι σήμερα περνάν σε δεύτερη μοίρα. Σήμερα οι
άνθρωποι αρχίζουν να μην ενδιαφέρονται για προβληματισμούς οικολογικούς και
κοινωνικούς αφού τους λέμε ότι δεν θα υπάρχει μέλλον για αυτούς έτσι όπως πάνε
τα πράγματα. Διαπιστώνει ότι υπάρχει διάλογος κωφών ο σημερινός άνθρωπος στις
συνεννοήσεις μεταξύ των ηγετών μας σήμερα. οπότε γιατί να ενδιαφερθεί για ένα
καλύτερο αύριο αφού του λέμε ότι δεν θα
υπάρχει αύριο για την ανθρωπότητα. Τελικά ίσως έχει και δίκιο αφού το
σπουδαιότερο είναι η επιβίωση του
ανθρώπινου γένους και έπειτα όλα τα άλλα.
Ο κόσμος σήμερα είναι παγιδευμένος στα γιγάντια νύχια μιας υφέρπουσας εξόντωσης από θανατηφόρας δίψας. Βλέπουμε απαθείς τους πυραύλους της Βόρειας Κορέας να εκτοξεύονται ανεξέλεγκτα πάνω από την Ιαπωνία και τους ρωσικούς πυραύλους να χτυπούν άμαχους πληθυσμούς και χωρίς να δίνουν σημασία αυτοί να προσγειώνονται κοντά σε μια πυρηνική εγκατάσταση. Η ανθρωπότητα έχει ήδη περάσει οριακά σημεία και όπως λέει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες μια παρεξήγηση, ένας λάθος υπολογισμός θα μας φέρει κοντά από τον πυρηνικό αφανισμό. Οι λιμοί και τα πυρηνικά ατυχήματα είναι καταστροφές που μπορούν μεν εάν θέλουμε να προληφθούν αλλά εάν δεν προσέχουμε μπορεί να προκύψουν από εσκεμμένες στρατηγικές. Ο λιμός είναι μια λεγόμενη υφέρπουσα καταστροφή, που εκτυλίσσεται αργά με συσσωρευμένη ζημιά.
Η φωνή μας ως ισότιμος εταίρος πρέπει να ενισχυθεί Καθώς αναλογιζόμαστε συνεχώς τη σημασία της δικής μας δουλειάς, μας ενθαρρύνουν οι προσπάθειες πολλών άλλων σε όλο τον κόσμο να αντιμετωπίσουν τις τρέχουσες προκλήσεις.
Οι δημοκρατικές κυβερνήσεις έχουν αγνοήσει τη φιλοσοφία η την εμποδίζουν να βγει. Χωρίς φιλοσοφία, το καλύτερο αύριο μπορεί να είναι ένα παγκόσμιο γκέττο, όπου τα με κοινωνική παράνοια απανθρωποποιημένα ανθρώπινα όντα είναι τα ίδια σκλάβοι ρομπότ. Ένα μέρος όπου αρχεία παραποιούνται, βιβλία δεν διαβάζονται, που η ιστορία ξαναγράφεται και δεν πέφτει μάννα από τον ουρανό και δυστυχώς η φιλοσοφία δεν μπορεί να διεισδύσει στα προβλήματα.
Η μικρή φωνή του Παγκόσμιου Φιλοσοφικού Φόρουμ δεν ακούγεται πάνω από το θόρυβο που βγαίνει από την κοινωνική άνοια. Το 13ο Διαλεκτικό Συμπόσιο του, 2022 είχε δυσκολίες να βρει χώρο, δεν υπήρχε καμία ανταπόκριση σε πολλά αιτήματα για την υποστήριξη του και ελάχιστο ενδιαφέρον για το επιστημονικό του πρόγραμμα. Μάλλον αγνοείται και γιατί όχι; Δεν είναι κερδοφόρο! Τόσοι άλλοι έχουν πέσει στο ίδιο καλάθι. Παρόλα αυτά το Παγκόσμιο Φιλοσοφικό Φόρουμ συνεχίζει να προσεγγίζει την Ελλάδα ζητώντας την επιστροφή της Κλασικής φιλοσοφίας.
Και αυτό στο όνομα ενός καλύτερου μέλλοντος για όλα τα παιδιά της γης και τα παιδιά των παιδιών μας.
Με το «η Αμερική επέστρεψε-America is back», ήλπιζα ότι ο κόσμος θα μπορούσε να αποσυρθεί από την κοινωνική του άνοια, η οποία εξαντλεί τη συνείδηση και αποτελεί επικίνδυνη απειλή για μια δημοκρατική κοινωνία και για την ανθρώπινη ύπαρξη. Ήλπιζα να υποστηριχτεί η δημοκρατία, προσέχοντας η δύναμη να μην να επιδιώξει να υπερνικήσει ποτέ την βούληση του λαού ή να γίνει προσπάθεια διαγραφής του αποτελέσματος αξιόπιστων εκλογών. Έσφαλλα
Όταν για τελευταία φορά βρέθηκα στο Σικάγο και ήρθα σε επαφή με το Ίδρυμα Ομπάμα, συμμετείχα σε ένα Παγκόσμιο Συνέδριο για τη Νευροεπιστήμη και τη Νευρολογία για να συζητήσω τη χρησιμοποίηση των σχετικών επιστημών στην υπηρεσία της προσέγγισης μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας με βάση την πολύ παλαιότερη συνεργασία μεταξύ των δύο αυτών ως μόνο έναν από τους πολλούς τρόπους ενίσχυσης της δημοκρατίας. Δεν ξέρω τι πέτυχα
Κύριε Πρόεδρε, δεν περιμένω να εκτρέψετε τα ποτάμια της απόγνωσης και να αφαιρέσετε την κοινωνική άνοια από τους στάβλους του Αυγεία σε μια θητεία σας. Είναι ένα ποτάμι χωρίς επιστροφή, αυτό στο οποίο πρέπει να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, ένα ποτάμι απόγνωσης για τα παιδιά που γεννιούνται σήμερα. Καλό θα είναι να ξέρουμε ότι καθώς θα μεγαλώνουν, η νοσηρότητα θα εμφανιστεί σε μικρότερη ηλικία και θα ζουν χαμηλότερη ποιότητα ζωής, με προσδόκιμο ζωής μικρότερο από τους γονείς τους. Όποιο κι αν είναι το μέλλον, δεν θα προσφέρει την άνεση να σε περιμένουν σκλάβοι ρομπότ.
Σε άρθρο μου με τίτλο Στην κουζίνα του κόσμου: Τα πιάτα του Μπάιντεν εξέτασα εν συντομία τις εντάσεις μεταξύ της Ελλάδας και της γειτονικής Τουρκίας. Επέστησα την προσοχή σε ένα σημαντικό πιάτο, δηλαδή την Ελλάδα σήμερα και τον νεοϊμπεριαλισμό της γειτονικής Τουρκίας. Μια χώρα που καλλιεργεί σκόπιμα φόβο και βία επιδιώκοντας πολιτική κυριαρχία εντός και εκτός. Ένα χρόνο μετά διαπιστώσαμε οι εντάσεις να μεγαλώνουν γρήγορα και το ίδιο και η τρέλα του κ. Ερντογάν. Υπάρχουν όμως και τα χειροτέρα: οι εκπεφρασμένες φιλοδοξίες της Τουρκίας όπως και του Ιράν να καταστούν πυρηνικές δυνάμεις να προχωρήσουν στην ανάπτυξη πυρηνικών όπλων!
Η Τουρκία δεν είναι τίποτα άλλο από ένα αυταρχικό καθεστώς που σκοπεύει να συγκεντρώσει την εξουσία, όλη την εξουσία, στα χέρια ενός ανθρώπου που χρησιμοποιεί πολλούς δρόμους και τρόπους για να το πέτυχει. Η εκτός δημοκρατικού πλαισίου ανάπτυξη και λειτουργία των θεσμών της Τουρκίας κατέστησε με δική της ευθύνη να καταστεί εξαιρετικά απίθανη η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση που με τη σειρά του είχε σαν αποτέλεσμα στην εδραίωση του ελέγχου του τουρκικού καθεστώτος σε όλους τους θεσμούς. Οι χειρονομίες που έγιναν στόχευαν στην υπονόμευση της διεθνούς έννομης τάξης με το στρατιωτικό κατεστημένο να τίθεται υπό αυστηρό κομματικό έλεγχο, η εσωτερική κοσμικότητα να υπονομευτεί και το δικαστικό σώμα να μετατραπεί σε προσωπικό όργανο εξουσίας. Η χειραγώγηση της προσφυγικής κρίσης χρησιμοποιήθηκε για απειλή της Ευρώπης. Όταν πλημμύρισε από πρόσφυγες, η Τουρκία άνοιξε τις πόρτες εξόδου για να αφήσει δήθεν κάποιους να παλέψουν για την Ευρώπη αλλά στην πραγματικότητα να απειλήσει και στη συνέχεια αποσπάσει νέα κονδύλια από την Ευρώπη. Η προτροπή μου ήταν, ακολουθείστε κε Πρόεδρε πολύ πιο σκληρή γραμμή με την Τουρκία όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ελπίζω να τώρα, κύριε Μπάιντεν, ότι έχετε προχωρήσει στο επόμενο πιάτο, αλλά και αυτό. μπορείτε να το αλλάξετε Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι η ενεργητική ακρόαση έχει αντικατασταθεί από μια επιπόλαιη τακτική που αψηφά την λογική και την συζήτηση. Ο Τζέφερσον ανησυχούσε για την πορεία του ανθρώπινου γεγονότος αβέβαιος για κανέναν ακροατή. Στον σημερινό κόσμο της επικίνδυνης ανισότητας και των υπαρξιακών προβλημάτων, η ακριβής και ισότιμη δικαιοσύνη για όλους τους άντρες φαίνεται απρόσιτη και το τραγούδι της ελευθερίας δεν υπολογίζεται.
Με τον αυταρχισμό σε έξαρση, με αποτυχία ελέγχους και ισορροπίες, διχασμένες χώρες, οικογένειες, εργαζόμενοι και παιδιά σε απόγνωση με οικονομικά και υγειονομικά προβλήματα, , κύριε Πρόεδρε, απαιτούνται γρηγορά λύσεις. Εσείς κληθήκατε ως ηγέτης ενός όχι και τόσο ελεύθερου κόσμου, που κατακλύζεται από φόβο και καχυποψία, να εφεύρετε διεξόδους και να σχεδιάσετε πώς να αποφευχθούν οι προφανείς (και λανθάνοντες) κίνδυνοι που απειλούν την ανθρωπότητα. Τι φανταστικός ρόλος αλλά και πόσο δύσκολος!
Στην Ελλάδα, ο Μπαράκ Ομπάμα έδωσε ένα ρεσιτάλ επαινώντας τη δημοκρατία, αλλά απέτυχε να ασχοληθεί με το καθεστώς της δημόσιας υγείας όπως του είχα ζητήσει, ενώ στο επόμενο ταξίδι του στη Γερμανία με το Airforce One δεν έθεσε το ζήτημα των αποζημιώσεων από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Αμερική, ο προκάτοχός σας, ο Ντόναλντ, άφησε τον αέρα πιο βρώμικο και πιο επικίνδυνο να αναπνεύσει καθώς υπονόμευσε τη δημόσια υγεία την EPA και αρνήθηκε την κλιματική αλλαγή.
Πιο πρόσφατα, ζήτησα από τον κ. Πούτιν εκ μέρους του Alexei Navalny να δείξει ότι έχει τη δύναμη να μετατρέψει τις σκοτεινές ειδήσεις σε ασημένια επένδυση και να δώσει ένα άλλο παγκόσμιο παράδειγμα όπως με την επέκταση του START ως απάντηση στην προτροπή σας. Αντίθετα, ο κόσμος έγινε πιο σκοτεινός.
Στο άρθρο μου αντιμετωπίζοντας την κοινωνική άνοια πριν από την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο προσέγγισα τον Πρόεδρο Μπάιντεν με δύο σκέψεις: ότι η φιλοσοφία πρέπει να δοκιμαστεί ως εργαλείο λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, πρακτικό, εκπαιδευτικό, διπλωματικό και ότι η αναβίωσή της θα ωφελήσει την Αμερική αλλά και την παγκόσμια κοινωνία. Σημείωσα ότι μια επένδυση σε αυτό θα κοστίσει λιγότερο από μια δέσμη πυραύλων κρουζ και υπογράμμισα ότι, αν και η κλασική φιλοσοφία σηματοδότησε το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, παραδόξως, δεν έχει βρει ακόμη τη σωστή θέση ούτε στη γενέτειρά της [στην ελληνική κοινωνία]ούτε στη διεθνή κοινότητα.
Άφησα μια τελευταία εικόνα με πέτρα και ένα ελληνικό τραγούδι του Κώστα Χατζή που αναρωτήθηκε γιατί του πήρε απαλά από τα χέρια με αγάπη και φίλησα με σεβασμό τη πέτρα.... Κύριε, είπε, δεν υπάρχει πέτρα στη γη που να μην έχει ποτιστεί με αίμα, πολύ αίμα εδώ στον πλανήτη Γη, αλλά η Γη εξακολουθεί να ζει, ακόμα να αναπνέει. Η Γη μας ζει ακόμα.
Η συμβουλή του Οδυσσέα Ελύτη είναι αιώνια επίκαιρη: όταν χτυπάει το κακό, όταν το μυαλό σου θολώνει, όταν βρίσκεσαι σε αδιέξοδο ή στη μέση του δρόμου και δεν ξέρεις από που να στρίψεις, ψάξε πίσω για γνώση, εφόδια και νερό από τους πόρους των Αρχαίων Ελληνικών Γραμμάτων.
13-14 Οκτ 2022,
Γραφεία Εταιρ. Ελλήνων Λογοτεχνών, Γενναδίου
8, Αθήνα